B(l)ogovanje
Povezani članci
Nakon formiranje Kraljevine SHS kabinet pod predsedništvom Stojana Protića želeo je da se i u ustavu nove države ogleda kontinuitet Kraljevine Srbije. Obrazovana je vladina komisija od tri člana sa zadatkom da pregleda ustav Kraljevine Srbije i izdvoje iz njega članove, “koji po formi i sadržini ne bi mogli biti preneseni na celu državnu teritoriju”; takav ustav bi se uredbom proglasio za “Privremeni ustav” Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i bio bi važeći do saziva Ustavotvorne skupštine, odnosno donošenja novog ustava.
Komisija je radila veoma brzo i verovatno pod pritiskom, pa je već 8. februara 1919. godine tekst ustava poslat na štampu u “Službene novine”. Međutim u poslednjem trenutku zaustavljena je distribucija “Službenih novina” pod izgovorom da ustav nije postpisan od strane ministra pravde Marka Trifkovića, te da postoje i štamparske greške.
Međutim osam godina kasnije, tačnije 26. Avgusta 1927. godine, tadašnji ministar pravde Dušan Subotić u dnevnom listu “Politika” na naslovnoj strain objasnio je prave razloge za povlačenje “Privemenog ustava”:
“Nemoguće je verovati da g. Trifković kao Ministar Pravde nije znao za taj Ustav koji je prošao kroz sednicu Ministarskog Saveta već je Ustav povučen zbog nečega drugoga, jer ceo Ministarski Savet takav kakav je nije video šta stoji napisano u čl. 52. Privremenog Ustava a tu stoji ovo: da Kralja Petra nasleđuje njegovo muško potomstvo iz zakonitog braka po redu prvorođenja.”
Redaktori koji su otkrili tu grešku spasili su zemlju od velikog političkog skandala, sa nedoglednim posledicama. Jer, ako bi ostala ta ustavna odredba, bio bi izmenjen postojeći utvrđeni red nasleđa: Aleksandar je kao “drugi po redu rođenja”, nakon abdikacije princa Đorđa 1909. godine proglašen za prestolonaslednika, a od 1914. godine vršio je i kraljevsku vlast; neizmenjena ustavna odredba je, međutim, ponovo utvrđivala pretenzije princa Đorđa, “po redu prvorođenja”, na nasleđe prestola u novostvorenoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.
Vrlo moguće da su ove informacije odmah došle i do princa Đorđa Karađorđevića te podgrejale njegove pretenzije na krunu novoformiranje Kraljevine SHS jer je upravo početkom dvadesetih godina on u nekoliko navrata potezao pitanje krune i prestolonasleđa.
Od ideje da se donese jedan “privremeni ustav” nije se odustajalo, u martu 1919. Godine je regent Aleksandar na sednici parlamenta najavio potrebu donošenja privremenog ustava dok se ne izradi konačno temeljni zakon Kraljevstva SHS.
Ipak, privremeni ustav nikada nije donet. Najvažn ije ukase kralj Aleksandar je donosio pozivajući se na pojedine članove srpskog ustava koji je ostao važeći sve do saziva Ustavotvorne skupštine i novog ustava.
Ostala je danas pak interesantna istorijska priča o “Privremenom ustavu” koji je mogao doneti mnogo problema i glavobolja budućem kralju Aleksandru I Karađorđeviću.
